flag vizantioflag hellas

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.   twitter   facebook  

Σαρακατσαναίοι και Σαρακατσάνικα τραγούδια του Νίκου Γιαννακού

Giannakos Nikos

 

Νίκος Γιαννακός
Τραγουδιστής

 

Στα 39 χρόνια που τραγουδάω έχω ζήσει πολλές καλές στιγμές και μεγάλες εμπειρίες. Στις 12 Φλεβάρη μετά από πρόσκληση του καθηγητή μουσικής επιστήμης και τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας κυρίου Γιώργου Πατρώνα που με κάλεσε να διδάξω το Σ. τραγούδι. Αυτή για μένα ήταν μια μοναδική στιγμή μια μοναδική εμπειρία. Ακολουθεί ότι διδάχτηκε στο μάθημα. Πρωτού μιλήσουμε για τα Σαρακατσάνικα τραγούδια θα πούμε δυο λόγια για τους Σαρακατσαναίους τι είναι οι Σαρακατσαναίοι. Οι Σαρακατσαναίοι είναι πληθυσμός ελληνικός, νομαδικός, οι ρίζες των οποίων όπως προκύπτει απ'τη γλωσσική ανάλυση που έκανε ο Νίκος Κατσαρός αρχίζουν από τα αρχαία χρόνια, με άλλα λόγια δηλαδή είναι ένα αρχαιοελληνικό φύλλο.
Με τους Σαρακατσαναίους έχουν ασχοληθεί αξιόλογοι μελετητές όπως η Αγγελική Χατζημιχάλη στην οποία χρωστάμε πολλά, ο κύριος Καββαδίας κ.α, και πολλοί ξένοι όπως ο άγγλος Τζών Κάμπελ και ο δανός γλωσσολόγος Κάρστεν Χέγκ κ.α. Οι Σαρακατσαναίοι είναι βαθιά θρησκευόμενοι και έχουν ιδιαίτερη αγάπη για την Ελλάδα ως νομάδες και ποιμένες έζησαν μια δύσκολη ζωή το καλοκαίρι στα ψηλά βουνά και το χειμώνα στα χειμαδιά στους κάμπους στο επαγγελμά τους ήταν καθαρά κτηνοτρόφοι ήταν δεμένοι με τα βουνά και όπως θα δούμε παρακάτω πολλά τραγούδια μιλάνε για τα βουνά,όπως "ψηλά βουνά και απάτητα","βουνά μου σας παρακαλώ","εσείς βουνά που αντέχετε τις μπόρες και τα χιόνια, "θα παραγγείλω στα βουνά,"γλυκοχαράζουν τα βουνά".
Καταγωγή των Σαρακατσαναίων ήταν αρχική κοιτίδα η ευρύτερη περιοχή των ΑΓΡΑΦΩΝ και της ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ. Διάφορα γεγονότα όπως οι διώξεις των κατακτητών τούρκων, και προς αναζήτηση πρόσφορων λιβαδιών για τα κοπάδια τους, τους ανάγκασαν να διασκορπιστούν σε όλη την Ελλάδα και στις γειτονικές βαλκανικές χώρες.
Είχαν και έχουν βασικές αξίες όπως ήθη, έθιμα στοιχεία πολιτιστικά και λαικού πολιτισμού.
Το όνομα Σαρακατσάνος προέκυψε από τους τούρκους. Οι Σαρακατσαναίοι κατά τη τουρκοκρατία φορούσαν μαύρα ρούχα πενθούσαν για τα μαύρα χρόνια που έζησε η πατρίδα μας τ'ΑΓΡΑΦΑ είναι μια κακοτράχαλη περιοχή και οι τούρκοι δεν μπορούσαν να τους υποδουλώσουν και βγήκε απ΄το "καρά-κατσάν" δηλαδή "μαύρος φυγάς" έτσι ονομάστηκε από τους τούρκους καρακατσάνος και στη συνέχεια Σαρακατσάνος. Στη μακριά διαδρομή τους προσέφεραν πολλά στους εθνικούς αγώνες όσο κατά τους προ επαναστατικούς χρόνους με τη κυριαρχία του θρυλικού ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗ όσο και κατά τον απελευθερωτικό αγώνα με την ηγετική μορφή του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗ.
Οι Σαρακατσαναίοι ήταν μια οργανωμένη κοινωνία ζούσαν στην ύπαιθρο και η κατοικία τους ήταν το κονάκι δηλαδή καλύβι. Μια στάνη αποτελούνταν από 10 έως 50 κονάκια και τη διαχείρηση της στάνης την είχε ο τσέλιγκας. Σήμερα οι Σαρακατσαναίοι εχουν αλλάξει επαγγέλματα και ασχολούνται με τη γεωργία τέχνες και άλλα. Ζουν σε όλη την Ελλάδα. Στη Βουλγαρία ζουν περίπου 20.000 Σαρακατσαναίοι και λίγοι στα σκόπια.
Τώρα πάμε στο θέμα μας, τα Σαρακατσάνικα τραγούδια είναι βγαλμένα αό την κακοτράχαλη ζωή των Σαρακατσαναίων. Το κάθε τραγούδι ο κάθε στίχος έχει τον δικό του πόνο τον δικό του καημό τη δική του ιστορία. Τραγούδια που μιλάν για τα βουνά, τραγούδια της στράτας, της αγάπης, τραγούδια της ξενιτιάς. Τα τραγούδια αυτά είναι περιουσία των Σαρακατσαναίων, είναι παρακαταθήκη που μας άφησαν οι πρόγονοι μας θα έλεγα είναι μεγάλος θησαυρός όπως όλα τα δημοτικά μας τραγούδια ειναι βγαλμένα από τη ζωή και το μόχθο του ελληνισμού, τα σαρακατσάνικα τραγούδια ανήκουν στην οικογένεια των δημοτικών μας τραγουδιών.
Οι Σαρακατσαναίοι δεν είχαν μουσικά όργανα είχαν τη φλογέρα και τζαμάρα. Αργότερα, δεν μπορώ να προσδιορίσω το χρόνο, πήραν μουσικούς όπως κλαρίνο βιολί λαούτο και ντέφι. Με τα όργανα αυτά μέχρι και σήμερα κάνουμε τις χαρές μας και τις εκδηλώσεις μας.
Τώρα ως αναφορά για το πρόσωπο μου σας μίλησε ο κύριος Πατρώνας. Εγώ θα σας πω λίγα λόγια, τραγουδάω 39 χρόνια είμαι αυτοδίδακτος, έχω μάθει πολλά τραγούδια από τους γονείς μου και από άλλους Σαρακατσαναίους. Τα έχω πάρει από τη πηγή και προσπαθώ να τα ερμηνεύσω όσο πιο κοντά γίνεται όπως τα τραγούδαγαν οι παλιοί. Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό διότι είχα τη τύχη και τη χαρά να ερμηνεύσω αυτόν τον θησαυρό διότι πρόκυται για πραγματικό θησαυρό.
Πέρα από επαγγελματίας έχω την υποχρέωση να μεταδώσω τα τραγούδια μας στις νέες γενιές και νομίζω αυτό το χρωστάω στους προγόνους μας. Πώς όμως θα μπορέσεις να το πετύχεις αυτό; Τη στιγμή που η παγκοσμιοποίηση έχει φέρει τα πάνω κάτω; Εδώ είναι τα δύσκολα, το ποτάμι έχει κατεβάσει και παρασέρνει ό,τι βει μπροστά του "λιθάρια, κούτσουρα, ολόκληρα τσουγκάνια" .Νομίζω παρ΄όλες αυτές τις δυσκολίες τα έχω καταφέρει. Σήμερα οι νέοι μας τραγουδάνε και χορεύουν σαρακατσάνικα.
Κρατήστε την ελληνική σημαία ψηλά κρατήστε την Ελλάδα στη καρδιά σας
Στο μάθημα διδάσκονται τα παρακάτω τραγούδια :
1.Μια Πούλια μες στον ουρανό

Μια πούλια μωρέ- μια πούλια μες στον ουρανό.

Μια πούλια μες στον ουρανό μια λυγερή στο κόσμο

Που υφαίνει τα μεταξωτά τα ομορφοιδιασμένα.

Στους ουρανούς τα ίδιαζε στον ήλιο τα υφαίνει

Και στον αφρό της θάλασσας τα πλένει τα λευκαίνει.

2.Να μουν πουλί στα γρεβενά

Να μουν πουλί στα γρεβενά και αηδόνι στο Ζαγόρι 
γυαλένια μου τριανταφυλλένια μου.

Να αγνάντευα να βίγλιζα πως φκιάνεται η καλή μου γυαλένια μου τριανταφυλλένια μου.

Στο παραθύρι κάθεται χρυσό πανί κεντάει γυαλένια μου τριανταφυλλένια μου.

Στη μέση φκιάνει τον αετό στην άκρη περιστέρι γυαλένια μου τριανταφυλλένια μου

Και εκεί στην άκρη από τον αετό γράφει και το όνομα μου γυαλένια μου τριανταφυλλένια μου.

3.Σαν κίνησαν οι Σταυραετοί

'Αιντ(ε)ι μωρέ σαν κίνησαν οι σταυραετοί οι σαρακατσαναίοι

Να παν για τα ψηλά ιβουνά να ξεκαλοκαιριάσουν.

Άιντ(ε)ι μωρέ θέλουν προσήλια ζηληρά να φκιάσουν τα κονάκια .

Άιντ(ε)ι μωρέ φκιάνουν τα στάλια στα ζερβά τις στρούγκες μες στο ρέμα.

Εκεί ξεκαλοκαίριαζαν οι Σαρακατσαναίοι.

4.Ψες είδα στο όνειρο μου

Ψες είδα καστανά γλαρά ξανθά μαλλιά κι μαύρα μου ματάκια.

Ψες είδα στο όνειρο μου μαύρα μάτια στο πλευρό μου.

Και ξυπνάω-καστανά-γλαρά-ξανθά μαλλιά κι μαύρα μου ματάκια.

Και ξυπνάω και δεν τα βρίσκω μου ρχεται να αυτοκτονήσω.

Με τα ρούχα μου μαλώνω τα ξηκλάου κι τα μπαλώνω.

Ρούχα μου παλιά μου ρούχα πουν΄ τα μαύρα μάτια που΄ χα.

Να τα πούρχουνται από πέρα με βασιλικό στα χέρια.

Θέλω να ευχαριστήσω τον καθηγητή κύριο Γεώργιο 
Πατρώνα, τον πρόεδρο της Π.Ο.Σ κύριο Γεώργιο Μουτσιάνα που συμμετείχε στη διαδικασία του μαθήματος.
Μεγάλη μέρα για το Σαρακατσάνικο τραγούδι, για μένα είναι μια ηθική ικανοποίηση.