flag vizantioflag hellas

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.   twitter   facebook  

Ο φωτισμός του καλυβιού, του Κωνσταντίνου Γαλλή

Gallis Konstantinos

 

Του Κωνσταντίνου Γαλλή

 

Όλα φτωχικά στο καλύβι των Σαρακατσάνων, ακόμη και ο φωτισμός. Όλα με μέτρο και οικονομικά, τίποτα σε αφθονία.
Τρεις οι πηγές του φωτισμού:
Πρώτο, το καντηλάκι των Αγίων. Με το που βασίλευε ο κυρίαρχος του κόσμου τούτου, ο Ήλιος, πρώτο μέλημα της νοικοκυράς ήταν να ανάψει το καντηλάκι του Χριστού, της Παναγιάς και των Αγίων Δημητρίου - Γεωργίου,-κυρίαρχων των Σαρακατσάνων, ιδιαίτερα του δεύτερου, στον οποίο έτρεφαν ιδιαίτερη προτίμηση. Θέλετε ότι απεικονίζονταν πάνω σε περήφανο άτι, θέλετε το τεράστιο δόρυ που κρατούσε στα στιβαρά του χέρια μπηγμένο στα πλευρά του κακού δράκοντα ,συγκινούσε τις ψυχές των αθώων τσοπάνηδων που καθημερινά είχαν να αντιπαλέψουν με τις αντιξοότητες της τραχιάς ζωής τους.
Το λαδάκι μπορεί να μην περίσσευε στην οικογένεια, αλλά για το καντηλάκι ποτέ δεν απόλειπε. Πρώτα το καντηλάκι και μετά η οικογένεια.
Δεύτερο, η λάμπα φωτισμού. Νωρίς το απόγευμα κάθε νοικοκυρά έπρεπε να καθαρίσει καλά το λαμπογιάλι. Έπαιρνε ένα αδράχτι, προσάρμοζε στην άκρη του ένα στεγνό πανάκι και με επιδέξιες κινήσεις καθάριζε όλες τις καπνιές του εσωτερικού. Αλίμονο αν από απροσεξία το έσπαζε και δεν υπήρχε άλλο για αντικατάσταση, που συνήθως δεν υπήρχε, τότε έπρεπε να περιμένουν μέχρι που να πάει κάποιος στο παζάρι, το οποίο απείχε συνήθως κάποιες ώρες στράτα με άλογο.
Τρίτη πηγή φωτισμού ήταν το γκαζοκάντηλο. Δηλαδή ένα τενεκεδένιο κωνικό δοχείο που κατέληγε σε μια στενωπό μόνο και μόνο να χωράει το φυτίλι.
Ως καύσιμη ύλη η λάμπα και το γκαζοκάντηλο χρησιμοποιούσαν το πετρέλαιο, καθαρό ή ακάθαρτο, συνήθως.
Το καντηλάκι των Αγίων και η λάμπα φώτιζαν το καλύβι, το δε γκαζοκάντηλο το χρησιμοποιούσαν για τους εξωτερικούς χώρους όταν πήγαιναν στο φριζάτο – μικρό καλυβάκι δίπλα από το καλύβι όπου φυλάσσονταν ο αργαλειός, τα τρόφιμα, ρούχα και άλλα χρειαζούμενα ή στο μαντρί που είχαν δίπλα στο καλύβι και φιλοξενούσαν κάποια ανήμπορα πρόβατα.
Βέβαια, ο φωτισμός αυτός με τα σημερινά δεδομένα ήταν ανεπαρκέστατος, ωστόσο δεν εμπόδιζε τις Σαρακατσάνες κουρνιασμένες γύρω – γύρω να πλέκουν και να κεντούν ατέλειωτες ώρες. Όλα τότε τα του σπιτιού περνούσαν από τα χέρια τους. Τα σκεπάσματα, ο,τι φορούσαν, ο,τι έστρωναν καταγής, δισάκια, τρουβάδες και σακιά έργα των χεριών τους ήταν.